Blauwe boeken

Er zijn veel mensen die wel eens een dagboek bijhouden, maar als de beroemde Franse courtisane Liane de Pougy (1869-1950), dat doet…dan heb je wellicht ook wat moois om te lezen. Het resultaat van haar noeste arbeid zijn Mes cahiers blues en ik las de Engelse vertaling, My blue notebooks.

Liane de Pougy werd geïnspireerd door de dagboeken van Marie Bashkirtseff. Ook Liane schreef haar dagboeken voor publicatie en daardoor zijn ze wat gekleurd. Ik vind er weinig negatiefs over Liane zelf in. Daarover zo meer. Desondanks heb ik er wel van genoten.

Even wat highlights. Liane stortte zich al vroeg in een slecht huwelijk met een legerofficier. Zij kregen een zoon die al jong zou omkomen als piloot. Liane vluchtte naar Parijs en ontmoette de beroemde courtisane Valtessa de la Bigne. Daar begon het gelazer. Liane steeg snel in de rangen van de Parijse elite, kwam uit voor haar bisexuele geaardheid en snoepte van ieder walletje dat ze tegenkwam.Zij liet zich overladen met juwelen en schrok niet terug voor uiterlijk vertoon:

One day…the Poirets called on us to invite us to a dinner dance….everyone was to come dressed as a ‘royal’…we decided to appear thus: the King and Queen of Albania, with their Favourite. The favourite was to be an Italian greyhound wearing a collar of gold and lying on a velvet cushion…

Doe maar gek. Liane, inmiddels getrouwd met de Roemeense prins Ghika, laat het af en toe breed hangen. Haar man is haar ontrouw, maar komt later terug, Toch, ondanks al deze liederlijkheid, heeft zij iets van haar religieuze opvoeding behouden. Haar geloof komt regelmatig terug en zij steunt een opvanghuis voor mismaakte en verweesde kinderen. Uiteindelijk is ze, na de dood van haar man, non geworden; een opmerkelijke carrière-move voor een courtisane.

Zoals gezegd schreef ze voor publicatie. Ze laat veel weg en dat wordt summier toegelicht door de uitgever. Het beeld van haar wordt een klein beetje rechtgezet in het voorwoord door de Dominicaan R.P. Rzewuski, die haar kende:

..there is the odd and mysterious business with Nathalie Barney, friend of her early youth in Paris: her beloved and matchless Flossie. They were united by forty years of mutual affection….the bond…would seem to have become stronger, unbreakable. Well, it was not. One day…Liane…almost bumped into her in a narrow alley. She thought she discerned a mocking smile on the Amazon’s lips, turned her head away and went by without saying a word. She never saw her again.

Dat was Liane dus ook. Keihard soms, maar misschien kan dat niet anders als je je staande wilt houden in de Parijse upper-class. Maar het is leuk om een verslag te lezen uit het Parijs rondom de start van de twintigste eeuw, waar Marcel Proust in het wild rondliep, evenals de componisten Hahn, Poulenc, Auric en de alleskunner Jean Cocteau. Misschien moet u soms wat nazoeken wie Max Jacob (dichter) of Salomon Reinach (linguïst en archeoloog) ook al weer was, maar dan duikt u in een mooie tijd.

Vertaling: Diana Athill

Liane de Pougy & Suzanne Dorval

Verrekijker

De afgelopen jaren zijn wij redelijk verwend met het Boekenweekgeschenk, naar mijn bescheiden mening. Dat schept verwachtingen en Kees van Kooten lost die met De verrekijker ten dele in.

De verrekijker zit in de nalatenschap van Van Kooten senior. Junior vindt een document waaruit blijkt dat de verrekijker gevorderd zou zijn in de oorlog en daar gaat de auteur achteraan. Het is de rode draad van het boek en die draad wordt afgewisseld met persoonlijke bespiegelingen over van alles en nog wat.

Zo gaat hij tekeer tegen de verworvenheden van de moderne maatschappij. Hij kijkt naar zijn boeken en beseft dat de inhoud van hele boekentorens op één iPad zou passen;

Jawel, de inhoud van dertigduizend e-books. Maar ik ben nu eenmaal gehecht aan de uithoud; aan al hun vertrouwde en zo geduldige ruggetjes…Met het binnens- en buitenshuis verdwijnen van papieren boeken worden mensen, letterlijk, minder duidelijk. Iemand die zijn of haar literaire smaak niet langer zichtbaar etaleert is minder snel te duiden.

Ik ga daar voor een deel in mee. Ik houd ook van het papieren werk. Ik kijk graag in iemands boekenkast. Aan de andere kant loopt het ook wel los. De literaire wereld verdwijnt niet in een iPad.

Verder vond ik de zoektocht naar geschiedenis achter de vordering van de kijker toch wat lang duren. Ik heb zelf in dienst gezeten en kan er eindeloos over doorgaan, maar toch, in een tijdsbestek van 95 pagina’s vond ik het wel voldoende. Anderhalve bladzijde gejeremieer over waarom hij nog geen lintje heeft gekregen is mij ook te veel.

Dat neemt niet weg dat er ook veel te genieten valt. De “verderkijker” is een mooie vondst, de nostalgische beelden die opgeroepen worden zijn charmant;

En mijn vader gebruikte, ook bij het aanleggen van onze vakantiealbums, altijd een rubberen lijmstrijker. Ik weet niet of dat eveneens een Gluton-product was, ik geloof het niet, want bij elk potje Gluton zat standaard een kwastje dat na gebruik met schoongewassen haartjes terug in de pot diende te worden geplaatst, waarbij het houten steeltje door een gat in het midden van de rode deksel naar buiten bleef steken.

Het wachten met een blanco stuk papier op een minuscuul klein spinnetje is prachtig beschreven, dat mag van mij gerust pagina’s lang doorgaan.

Mooie stukken worden afgewisseld met minder mooie wat mij betreft. Desondanks hoeft het boek niet te vertrekken, het mag gewoon blijven.

Lees ook de besprekingen van Boekhappen en De Lezende Forens.

 

Tomás Vargas

Het goud van Tomás Vargas van Isabel Allende is een verhalenbundel. De verhalen worden voorgedragen door Eva Luna, één van haar hoofdpersonen, als een Zuid-Amerikaanse Shéhérazade. Drieëntwintig verhalen binnen 266 pagina’s. Eigenlijk niet iets om achter elkaar te lezen, wat ik natuurlijk wel heb gedaan.

Want het zijn mooie verhalen met stuk voor stuk een brok tragiek in zich. Soms ragfijn, soms hartverscheurend. De personages zijn vaak memorabel. Zo is daar Belisa Crepusculario. Zij verkoopt woorden. Zij is daar zo goed in, dat zij door de lokale machthebber opgebracht wordt om de redevoering te schrijven die hem tot machthebber moet maken;

Ze verwierp de norse, droge woorden, de al te bloemrijke, de woorden die verbleekt en door gebruik versleten waren, de woorden die zinloze beloftes inhielden, woorden die geen waarheid bevatten of verwarrend waren, om ten slotte alleen die woorden over te houden die in staat waren de gedachten van de mannen en de intuïtie van de vrouwen met zekerheid te treffen.

Met die toespraak komt het wel goed, maar de potentaat komt van een koude kermis thuis. Zo draaien de meeste verhalen om de verhouding tussen twee of drie mensen. Amadeo Peralta, die Hortensia in zijn kelder gevangen houdt. De oudere dokter Sánchez, die de jonge Ester Lucero geneest en niet meer van haar loskomt. Kindse Maria, de beroemde hoer die haar zoontje verloor op zee. Nicolás Vidal, die zijn leven verliest door Casilda, de vrouw van de rechter. Er trekt een bonte stoet aan personen door de verhalen, waarvan het duidelijk is dat ze allen in Zuid-Amerika spelen. Daar zorgt Allende voor met haar prachtige beschrijvingen.

Hoe meer ik blader in het boek voor deze bespreking, des te meer waardering krijg ik er voor. Je wilt nog vertellen over het door de jungle overwoekerde Paleis van de Verbeelding. Of over de tragische geschiedenis van Dulce Rosa die een relatie aangaat met de moordenaar van haar vader. Of over de indiaan Walimai, die een vrouw moet doden om aan haar wens te voldoen;

Ik bracht mijn oor dicht bij haar mond en ze fluisterde haar naam. Ik prentte die tweemaal in mijn hoofd om helemaal zeker te zijn, maar ik sprak hem niet hardop uit, want om hun rust niet te verstoren mag men de doden niet bij name noemen, en zij was dood, hoewel haar hart nog klopte…haar lichaam stierf zonder strijd, zoals baby’s sterven.

Het is niet anders, er wordt nogal wat afgestorven in dit boek. Het laatste verhaal is ook van grote schoonheid. Fotograaf blijft bij meisje dat vastzit in de modder. Al is het maar dit verhaal, dat moet eigenlijk gelezen worden.

Vertaling:Giny Klatser