Barcelona

De kathedraal van de zee van Ildefonso Falcones verscheen al in 2006 en de auteur heeft inmiddels drie historische romans op zijn naam staan. Het leek mij logisch om met de eerste te beginnen, zijn historische epos over de stad Barcelona.

De horige Bernat vlucht met zijn zoon Arnau naar Barcelona om te ontvluchten aan zijn heer. Als het hen lukt om een jaar en een dag binnen de muren van Barcelona te verblijven, dan zijn ze vrij. Probleem is wel dat Bernat een moord heeft gepleegd om zijn zoon te kunnen redden, dus hij moet schuilen. Hij kan terecht bij zijn zus en haar man. Arnau sluit vriendschap met Joan en samen zijn ze vaak te vinden in de kerk Santa Maria del Mar. Daar zien ze de ‘bastaixos’, de mannen die op hun rug de stenen brengen die bedoeld zijn voor de uitbreiding van de kerk. Arnau wordt één van hen, Joan gaat leren en kiest voor de kerk.

Het zijn zware tijden en Bernat is inmiddels terecht gesteld in een graanoproer. De pest doet Barcelona aan en Arnau, inmiddels getrouwd, verliest zijn vrouw aan de ziekte. De Joden krijgen de schuld van de pest en hun wijk wordt belegerd. Arnau redt drie kinderen en hun slaaf van de dood en verzekert zich hiermee van de dankbaarheid van de Joodse gemeenschap. Zij maken hem wegwijs in de financiële wereld en zorgen ervoor dat hij een schatrijke geldwisselaar wordt. Uiteindelijk krijgt Arnau te maken met de Spaanse inquisitie, waardoor hij alles dreigt kwijt te raken, ondanks het feit dat zijn vriend, een broer eigenlijk voor hem, ook inquisiteur is geworden. Misschien werk dat zelfs tegen hem…

Er gebeurt nog veel meer in het boek. Arnau voert oorlog, heeft te maken met een jeugdliefde die hij eigenlijk wil ontlopen, kan niet trouwen met zijn grote liefde maar geeft haar zelfs weg aan haar verkrachter… kortom, alle ingrediënten voor een historisch epos zijn er wel.

Toch had ik er aanvankelijk wat moeite mee en dat zat hem in de voorspelbaarheid. Ik heb de boeken van Ken Follett gelezen en ook daar eist de heer de bruid van zijn horige op. Ik voelde al aankomen dat Bernat het niet lang ging maken. Je weet al dat Arnau’s moeder ergens weer gaat opduiken en tot slot wordt er ook nog aan een kathedraal gebouwd. Gelukkig verdwenen die bezwaren. De auteur geeft een levendig beeld van Barcelona in de 14e eeuw. Een stuk kathedraalbouw, maar ook de wereld van de geldwisselaars, de gruwelen van de pest en de inquisitie, het wordt allemaal logisch in het verhaal geweven. De Jodenhaat wordt treffend beschreven tijdens het inquisitieverhoor van Arnau:

‘Die drie mannen hadden schuld bekend. Waarom neem je het op voor ketters? Joden…’
‘Joden! Joden!’ protesteerde hij. ‘Wat is er toch met de Joden?’
‘Weet je dat niet?’ vroeg de inquisiteur met luide stem. ‘Ze hebben Jezus Christus gekruisigd!’…
‘Hebben ze daarvoor nog niet genoeg geboet met hun eigen leven?’…”U spreekt over iets wat meer dan dertienhonderd jaar geleden is gebeurd. Waarover moet een Jood die in onze tijd geboren is nu berouw hebben? Aan wat toen gebeurd is, heeft hij totaal geen schuld.’

Een mooi fragment, uit het hart gegrepen natuurlijk, alleen weet ik niet hoevelen zoiets voor een inquisitie zouden zeggen. Maar goed, het verhaal heeft een held nodig en dat is Arnau in dit geval. De auteur geeft overigens een mooie toelichting op een aantal passages in het boek die echt zijn gebeurd, zoals de list om Barcelona tegen een aanvalsvloot te beschermen door een walvisvaarder voor de vaargeul te leggen. Uiteraard lost Arnau dit op in het verhaal. Het begon voor mij dus wel een beetje met een herhaling van zetten, maar uiteindelijk pakte het verhaal mij wel en las ik het verhaal ook achter elkaar uit.

Vertaling: Marleen Eijgenraam

Barcelona

Ik laat mij wel eens verleiden tot een hype, dus kocht ik toch De schaduw van de wind van Carlos Ruiz Zafón. Ik heb geen spijt.

Het is het verhaal van Daniel Sempere, zoon van een boekhandelaar in het Barcelona van begin en midden vorige eeuw.

Hij wordt door zijn vader meegenomen naar het Kerkhof der Vergeten Boeken (alleen hierom al vond ik dat ik het boek moest lezen). Hij mag er een boek uitkiezen waar hij zijn leven lang op moet passen. Hij kiest het boek De schaduw van de wind van Julián Carax. Het blijkt het laatste exemplaar te zijn van dit boek en dat intrigeert Daniel. Hij gaat op onderzoek uit.

Dat onderzoek brengt hem in een maalstroom van gebeurtenissen. Hij wordt aangesproken door een vreemdeling die het boek koste wat kost in zijn bezit wil hebben. Niet om het boek te lezen, om het te verbranden. Daniel komt erachter dat het magazijn van de uitgeverij van Carax is afgebrand. De secretaresse van de uitgeverij, Nuria Montfort, blijkt de dochter van de bewaarder van het Kerkhof der Vergeten Boeken en zij heeft het exemplaar van Daniel gered. Zij is verliefd op Carax, terwijl Carax alleen oog heeft voor Penélope, het meisje dat hij noodgedwongen heeft moeten achter laten in Barcelona nadat ze door haar vader werden betrapt. Hij vluchtte zonder haar naar Parijs om later terug te keren naar Barcelona, op zoek naar zijn geliefde.

Door het verhaal beweegt zich de sinistere figuur van inspecteur Fumero. Hij is gewetenloos op jacht naar Carax en een climax tussen deze twee lijkt onvermijdelijk. Daniel wordt bijgestaan door een zwerver die hij van de straat redt door hem een baan in zijn vaders boekhandel aan te bieden. Deze Fermín Romero de Torres heeft ook zijn verleden met Fumero maar blijkt een onmisbare hulp voor Daniel in zijn zoektocht naar Carax.

Waar Carax met hart en ziel gebonden is aan Penélope, zo heeft Daniel zijn hart verloren aan Beatriz, de zus van zijn beste vriend. Hij vertelt Bea het verhaal van zijn zoektocht:

Ik begon mijn verhaal met die ochtend, lang geleden, dat ik wakker werd en me het gezicht van mijn moeder niet meer voor de geest kon halen, en stopte pas bij de beschrijving van de schaduwwereld die ik die morgen had gevoeld in het huis van Nuria Montfort…Ik vertelde haar hoe ik tot op dat moment niet had begrepen dat het een geschiedenis was over eenzame mensen, over afwezigheid en verlies, en dat ik me er daarom in had verscholen, tot het zich begon te vervlechten met mijn eigen leven, alsof ik uit de bladzijden van een roman was gevlucht.

En dat is de kern van dit verhaal. Praktisch alle figuren in deze roman dragen de eenzaamheid in zich mee. Uiteindelijk vormt het leven van Daniël een parallel met het leven van de schrijver Carax. Die parallel is groter dan Daniël zou vermoeden of wensen en dat wordt knap uitgewerkt door Zafón. Het thema eenzaamheid verwerkt hij ook nog eens in zijn schildering van de stad Barcelona. Niet zozeer de stad zelf als wel de weersomstandigheden spelen hierin een rol. Ze dragen bij aan de sfeer in het boek. Een paar voorbeelden:

De eerste dagen van de zomer van 1945 regen zich aaneen en we wandelden door de straten van een Barcelona gevangen onder een asgrijze hemel, met een waterig zonnetje dat over de Rambla de Santa Mónica stroomde als een guirlande van vloeibaar koper.

Bijna verraderlijk verdween de middag als sneeuw voor de zon, met een koude wind en een paarse lichtsluier die tussen de kieren in de straten gleed.

De storm wachtte niet op het invallen van de avond om zijn tanden te laten zien…Toen we om Plaza Molina heen reden, Calle Balmes in, vervaagde de stad al onder gordijnen van vloeibaar fluweel die me eraan herinnerden dat ik niet eens een miezerige paraplu had meegenomen.

En zo zijn er wel meer. Zafón’s taalgebruik is bij tijd en wijle bloemrijk en daar houd ik wel van.

Heeft het boek nu gebracht wat ik er van verwachtte? Eigenlijk wel. De gebeurtenissen zijn onwaarschijnlijk, enig realisme is ver te zoeken. Dat verwacht ik ook niet van zo’n boek. Ik verwacht een vlot geschreven verhaal, een goed plot en kleurrijke personages en daar voldoet het prima aan. Verder houd ik niet van losse eindjes. Die zijn er dan ook niet. Zelfs een terloopse afspraak met een oude baas in het gesticht wordt uiteindelijk groots nagekomen en dat stemt tevreden. Ik vind het een prima boek.