Bijlen

Een boek met 335 zeer korte verhalen in 657 pagina’s. Dat moet lekker weglezen, zo dacht ik in mijn vakantie. Toch wist ik in eerste instantie niet goed raad met dit boek, Vijf bijlen van A.L. Snijders.

Het las namelijk helemaal niet zo snel weg. De verhalen zijn kort, soms zeer kort, maar niet altijd rechttoe, rechtaan. Ik moest even wennen aan de schrijfstijl. Mede daarom heb ik toch mijn tijd genomen en er anderhalve maand voor uitgetrokken. Met resultaat.

Waar zit hem dat nu precies in? De verhalen van Snijders zijn, anders dan columns die vaak over een concreet onderwerp gaan, meer meanderende gedachtestromen. Soms begint een verhaal heel concreet, maar komt er meteen een gedachte vrij;

Mijn jongste zoon heeft een vriendin (zou ik ook  kunnen schrijven ‘zijn vriendin heeft mijn jongste zoon’?)

Terwijl de auteur heel goed weet dat hij dat mag schrijven, want elders geeft hij aan dat dat precies is wat hij doet. Er hoeven geen diepe lagen te zijn, het mag aan de oppervlakte, zijn verhalen zijn wat ze zijn.

Toch volg ik hem niet altijd, wat overigens prima is. Ik lees ook poëzie die ik niet altijd kan duiden. Zo presteert hij het om in het verhaal Droog Brood (18 regels) te verhalen over een jongen, die werkt op een flessenfabriek (op?) maar gaat reizen naar China, met oversteek naar Tasmanië. Weinig geld heeft hij, hij eet veel droog brood. Even later bevinden we ons bij de kassa van Casino Géant in Nevers waar iemand een Senseo-apparaat (Nederlandse uitvinding) staat af te rekenen, waarbij de makers van de documentaire Hiroshima mon amour Nevers beschouwen als het middelpunt van Frankrijk én van Franse burgerlijkheid. Bent u er nog?

De verhalen staan vol van die twisten en kronkelingen. Na verloop van tijd raakte ik gewend en werd echt benieuwd naar het volgende verhaal. Soms grijpen de verhalen terug op elkaar. Het zijn uiteindelijk autobiografische verhalen, waar ik eerst dacht te maken te hebben met louter fictie. Om een indruk te krijgen van de stijl, neem ik een prachtig verhaaltje op dat mij na aan het hart ligt qua onderwerp;

ARGUMENT

In een ziekenhuis in Deventer rijdt een benauwde jongeman van 31 jaar in een rolstoel. Hij heeft een ziekte die zijn longen opvreet, hij weet al 20 jaar dat hij jong zal sterven. Op zondag mogen de gelovigen naar de ziekenhuiskerk. De meeste patiënten op de zaal van de jongen bezoeken de dienst, hijzelf gaat niet, hij gelooft niet in God. Zijn argument: er zijn zoveel klootzakken die oud worden.
  Ik vind het een eenvoudig en goed argument, zakelijk en praktisch, zoals een goed stuk gereedschap. Dat Gods wegen ondoorgrondelijk zijn, vind ik ook mooi, maar meer iets voor de poëzie, niet geschikt voor het dagelijks leven.

Albright

Ik ben even een luie blogger dus het boek Mevrouw de minister van Madeleine Albright heb ik al even geleden gelezen. Het is de autobiografie van de vierenzestigste minister van Buitenlandse Zaken van de Verenigde Staten van Amerika, onder Bill Clinton. Daarvoor was ze onder meer ambassadeur van de VS bij de Verenigde Naties.

Albright werd geboren in Praag en kwam met haar familie via Groot-Britannië naar de VS toe. Daar wordt ze uiteindelijk gevraagd door Clinton om minister te worden. Het heeft geen zin om een hier een samenvatting van haar loopbaan te geven, lees daar vooral het boek voor. Ik kan beter aangeven waarom dit zo’n leuk boek is. De makke met autobiografieën is bekend, de hoofdpersoon komt er vaak prima vanaf. Toch is het mooi om te lezen hoe Albright worstelt met vragen en dilemma’s die ze tegenkomt. Variërend van heel praktische, hoe combineer een gezinsleven met zo’n baan tot morele. Hoe hebben we de massaslachtingen tussen Hutu’s en Tutsi’s in Rwanda kunnen laten gebeuren?

De gesprekken die zijn opgenomen geven het boek vaart en laten zien hoe ze te werk gaat. Albright was net drie maanden in functie toen duidelijk werd dat er een aanslag was verijdeld op voormalig president Bush, gepland door het Iraakse regime. Albright gaat op bezoek bij de Iraakse ambassadeur;

De Iraakse ambassadeur kwam binnen, we deden vriendelijk tegen elkaar en hij bood me thee aan. ‘Wel, wat voert u vandaag hierheen?’ vroeg hij met een glimlach. Ik zei: ‘Wel, ik ben hier om u te zeggen dat we uw land bombarderen omdat jullie hebben geprobeerd onze gewezen president Bush te vermoorden.’ Geen thee dus. Hamdoen sputterde: “Dat is een flagrante leugen.’

Dat soort kijkjes in de keuken zijn mooi. Beschamend is de affaire Lewinsky, waarin de president zich verantwoord voor zijn ministers, nadat gebleken had dat hij had gelogen over de affaire en waarbij iedereen zijn of haar commentaar erop mocht geven.

Door een boek als dit krijg je meer inzicht in het functioneren van een regering van een dergelijk groot land. Ze hebben te maken met terrorisme en krijgen in een periode meer dan duizend dreigementen per maand met betrekking tot gebouwen en functionarissen in het buitenland. Ieder dreigement wordt beoordeeld en de impact wordt bepaald.

Srebrenica en de oorlog op de Balkan komt voorbij en de vredesbesprekingen tussen Arafat en Barak. Absoluut fascinerende leesstof, je snapt beter waarom het zulke lastige materie is, los van de halsstarrige persoonlijkheden die soms moeten onderhandelen. Ook het contact met haar Russische collega Primakov is interessant. Soms koel en zakelijk, maar evengoed heeft ze een parodie op een nummer uit de West Side Story met hem gezongen tijdens de bijeenkomst van het Verbond van Zuidoost-Aziatische Naties (ASEAN). Je verwacht het niet.

Je ziet waarom het zo’n zware, maar mooie baan is. Onderstaand citaat geeft een beetje weer hoe het er aan toe gaat en waarom de ruim 500 pagina’s de moeite waard zijn om te lezen;

Zittend aan mijn bureau…las ik elke ochtend over nieuwe gevechten, moorden, gewelddaden en bedreigingen. Ik deed dat in de wetenschap dat overal mensen oplossingen verwachtten van de Verenigde Staten en de Veiligheidsraad. We kregen geen kans om op adem te komen. Alles was dringend en dus namen we onze besluiten gebaseerd op de beste informatie die elke dag beschikbaar was…We zochten ons tastend een weg, stap voor stap, soms stapten we mis en moesten terug. In Somalië probeerden we teveel te doen. In Rwanda deden we te weinig. In Haïti en Bosnië deden we het, na een paar valse starts, uiteindelijk goed.

Vertaling; Amy Bais en Frans Hillen