Afghanistan

Het boek The Wasted Vigil van Nadeem Aslam werd aangeraden op de Boekbloggersbijeenkomst van 11 juni 2011. Meteen een mooi onderwerp voor de volgende bijeenkomst op 15 oktober 2011. Dan moest-ie alleen nog wel even gelezen worden.

Dat was geen straf. Het is een prachtig boek over Afghanistan en over de moeilijke tijden die dat land doormaakt. Het is geen boek waarvan de hele inhoud klakkeloos samengevat moet worden, dan doe je het geen recht. Daarom geef ik ongeveer weer wat er op de achterkant staat en laat er zo mijn eigen bespiegelingen op los.

Een Engelse weduwnaar leeft in een oude parfumfabriek in de schaduw van het Tora Bora gebergte in Afghanistan. Er komen mensen op bezoek. Een Russische vrouw die haar verdwenen broer zoekt, een soldaat. Een CIA-agent en een voormalig CIA-agent. Een moslim-fundamentalist en een Afghaanse schooljuf. Zes levens die ergens in dit boek bij elkaar komen. Allemaal zoeken ze iets of iemand en de parfumfabriek, met boeken tegen het plafond genageld en een stenen boeddha in een kelder, vormt het middelpunt.

Aslam heeft een prachtige schrijfstijl. Hij kent zijn klassieken en gebruikt beelden vanuit de Islam om een sfeer te scheppen:

Somewhere very far away a muezzin had begun the call to the prayers of dawn, defined by Islam as the moment when a black thread can just be distinghuised from a white one without artificial light.

Hij gebruikt die beeldende schrijfstijl ook om nietsontziend de gruwelen van de oorlog te beschrijven. Er staan passages in die niet voor de fijngevoeligen onder ons zijn. Het mooie is dat het verhaal van Afghanistan vanuit verschillende gezichtspunten wordt beschreven. Het is niet de kwade muzelman tegen de Westerse vredebrenger, Aslam brent de nuance aan die nodig is:

‘We are here to help your country. We came to get rid of the Taliban for you…’
‘Please stop,’ she tells him. ‘The Taliban regime had been in place for years and no one was particularly bothered about getting rid of it. You are not here because you wanted to destroy the Taliban for us, you are here because you wanted retribution for what happened to you in 2001. I am glad they are gone but let’s not confuse the facts.’

Ik heb wat recensies gelezen over dit boek die stellen dat het onwaarschijnlijk is dat al die nationaliteiten elkaar tegenkomen in en nabij zo’n fabriek. Dat stoort mij helemaal niet. Ik zie de fabriek als metafoor voor het land zelf. Al die personages lopen er rond en hebben met elkaar te maken. Vrijwillig of niet, ze zijn tot elkaar veroordeeld.

Dus lees het en leef mee, vooral met de weduwnaar. Zijn vrouw gestenigd, vergeefs zoekend naar zijn kleinzoon, zijn hand afgehakt door de Taliban. Geslagen door het leven in Afghanistan, waar hij toch niet weg gaat.