Contrapunt van Anna Enquist kent een origineel uitgangspunt. De Goldbergvariaties van Johann Sebastian Bach worden gebruikt als vorm voor een verhaal. Het is het verhaal van een naamloze vrouw en haar gezin. Vrouw, man, zoon en dochter.
Een aria en dertig variaties, als afsluiting de aria weer. Iedere variatie verbonden met herinneringen van de vrouw. Herinneringen aan haar werk als pianiste, aan haar man en zoon, maar vooral aan haar dochter. Het is geen chronologisch verhaal, de herinneringen lopen door elkaar heen.
Enquist ontvouwt zo het verhaal waarvan je weet dat het niet goed gaat aflopen. Emoties worden verbonden aan de uitvoeringspraktijk van de variaties én aan het leven van de componist ervan, Bach:
Aan het eind van het stuk bewogen de handen naar elkaar toe, een eenvoudige toonladder in tegenbeweging, eindigend op dezelfde toets. Het sloot zich. Het gezicht van de dochter deed zich aan haar voor, zes jaar, geloken ogen onder het zwarte mutsje, zich overgevend aan het koesterend gebaar van het buurmeisje. Vol razernij speelde de moeder de harde, starre polonaise.
Als liefhebber van Bach en zijn muziek geeft het een frisse kijk op een bekend stuk. Ik kan er weer eens met andere oren naar luisteren en dat is voor mij altijd winst. Dat geldt ook voor het leven van de componist waar ik graag andermans visie op hoor;
Er moet een onoverbrugbaar verschil bestaan hebben tussen Bach en zijn tweede vrouw. Zij, aan het begin, zich verliezend in een leven vol van de meest wonderlijke muziek…Hij, vastbesloten om opnieuw te beginnen, maar met zijn poten in het stroperige verleden wadend…en van een verdriet dat hij met niemand delen kon en alleen liet doorschemeren in de muziek die hij schreef.
Dit stukje gaat over Bach, het gaat over zijn muziek en het gaat over de vrouw en haar herinneringen, alles wordt met elkaar verbonden. Er komen aardig wat musicologische termen voorbij, maar als dat geen bezwaar is (mij stoorde het niet) dan is dit gewoon een aanrader.
Quis leget haec? 