Barcelona

De kathedraal van de zee van Ildefonso Falcones verscheen al in 2006 en de auteur heeft inmiddels drie historische romans op zijn naam staan. Het leek mij logisch om met de eerste te beginnen, zijn historische epos over de stad Barcelona.

De horige Bernat vlucht met zijn zoon Arnau naar Barcelona om te ontvluchten aan zijn heer. Als het hen lukt om een jaar en een dag binnen de muren van Barcelona te verblijven, dan zijn ze vrij. Probleem is wel dat Bernat een moord heeft gepleegd om zijn zoon te kunnen redden, dus hij moet schuilen. Hij kan terecht bij zijn zus en haar man. Arnau sluit vriendschap met Joan en samen zijn ze vaak te vinden in de kerk Santa Maria del Mar. Daar zien ze de ‘bastaixos’, de mannen die op hun rug de stenen brengen die bedoeld zijn voor de uitbreiding van de kerk. Arnau wordt één van hen, Joan gaat leren en kiest voor de kerk.

Het zijn zware tijden en Bernat is inmiddels terecht gesteld in een graanoproer. De pest doet Barcelona aan en Arnau, inmiddels getrouwd, verliest zijn vrouw aan de ziekte. De Joden krijgen de schuld van de pest en hun wijk wordt belegerd. Arnau redt drie kinderen en hun slaaf van de dood en verzekert zich hiermee van de dankbaarheid van de Joodse gemeenschap. Zij maken hem wegwijs in de financiële wereld en zorgen ervoor dat hij een schatrijke geldwisselaar wordt. Uiteindelijk krijgt Arnau te maken met de Spaanse inquisitie, waardoor hij alles dreigt kwijt te raken, ondanks het feit dat zijn vriend, een broer eigenlijk voor hem, ook inquisiteur is geworden. Misschien werk dat zelfs tegen hem…

Er gebeurt nog veel meer in het boek. Arnau voert oorlog, heeft te maken met een jeugdliefde die hij eigenlijk wil ontlopen, kan niet trouwen met zijn grote liefde maar geeft haar zelfs weg aan haar verkrachter… kortom, alle ingrediënten voor een historisch epos zijn er wel.

Toch had ik er aanvankelijk wat moeite mee en dat zat hem in de voorspelbaarheid. Ik heb de boeken van Ken Follett gelezen en ook daar eist de heer de bruid van zijn horige op. Ik voelde al aankomen dat Bernat het niet lang ging maken. Je weet al dat Arnau’s moeder ergens weer gaat opduiken en tot slot wordt er ook nog aan een kathedraal gebouwd. Gelukkig verdwenen die bezwaren. De auteur geeft een levendig beeld van Barcelona in de 14e eeuw. Een stuk kathedraalbouw, maar ook de wereld van de geldwisselaars, de gruwelen van de pest en de inquisitie, het wordt allemaal logisch in het verhaal geweven. De Jodenhaat wordt treffend beschreven tijdens het inquisitieverhoor van Arnau:

‘Die drie mannen hadden schuld bekend. Waarom neem je het op voor ketters? Joden…’
‘Joden! Joden!’ protesteerde hij. ‘Wat is er toch met de Joden?’
‘Weet je dat niet?’ vroeg de inquisiteur met luide stem. ‘Ze hebben Jezus Christus gekruisigd!’…
‘Hebben ze daarvoor nog niet genoeg geboet met hun eigen leven?’…”U spreekt over iets wat meer dan dertienhonderd jaar geleden is gebeurd. Waarover moet een Jood die in onze tijd geboren is nu berouw hebben? Aan wat toen gebeurd is, heeft hij totaal geen schuld.’

Een mooi fragment, uit het hart gegrepen natuurlijk, alleen weet ik niet hoevelen zoiets voor een inquisitie zouden zeggen. Maar goed, het verhaal heeft een held nodig en dat is Arnau in dit geval. De auteur geeft overigens een mooie toelichting op een aantal passages in het boek die echt zijn gebeurd, zoals de list om Barcelona tegen een aanvalsvloot te beschermen door een walvisvaarder voor de vaargeul te leggen. Uiteraard lost Arnau dit op in het verhaal. Het begon voor mij dus wel een beetje met een herhaling van zetten, maar uiteindelijk pakte het verhaal mij wel en las ik het verhaal ook achter elkaar uit.

Vertaling: Marleen Eijgenraam

Pilaren

Ik had Pilaren van de Aarde van Ken Follett al eens gelezen in de versie van De Kathedraal. Hetzelfde boek, maar er is nu een vervolg opgekomen, Brug naar de Hemel. Die kende ik niet, dus ik heb het tweeluik aangeschaft en deel één herlezen.

Tot groot genoegen mag ik wel zeggen. Schrijver dezes ligt op dit moment in de lappenmand en dan is een pil van goed 1000 pagina’s geen overbodige luxe. Maar goed, het verhaal. Het is een onvervalste middeleeuwse avonturenroman. Tom Builder, een meesterbouwer, reist rond met zijn berooide gezin in de hoop werk te vinden. Hij heeft één droom, het bouwen van een kathedraal. Uiteindelijk krijgt hij een kans hiervoor bij de priorij van prior Philip van Kingsbridge.

De tegenkrachten zijn echter enorm. Een gewetenloze edelman, William Hamleigh en de abt Waleran hebben heel andere belangen, namelijk hun eigen rijkdom en macht veiligstellen. Dat gaat gepaard met gewetenloze moord, verkrachting en zelfs het platbranden van het dorp Kingsbridge zelf. Er worden concessies gegeven om stenen en hout voor de kathedraal te winnen, maar die worden ook net zo makkelijk weer ongedaan gemaakt, vaak met geweld. Prior Philip moet steeds alle zeilen bij zetten om de droom van die kathedraal in stand te houden. Geloof tegenover geweld.

Alsof de edelman en de abt niet genoeg ellende geven, binnen de priorij loopt ook niet alles even soepel. De zoon en stiefzoon van Tom Builder zijn water en vuur. Aliena, dochter van de graaf van Shiring, is ooit verkracht door William Hamleigh. Zij heeft een eed gezworen aan haar vader dat ze haar broer Richard zou helpen het graafschap op Hamleigh te heroveren. Ze is verliefd op de stiefzoon van Tom Builder, maar die is jong en kan Richard niet voorzien van wapens en paard om ridder te worden. De zoon van Tom, Alfred, kan dat wel en Aliena besluit om met Alfred te trouwen. Dat was een foutje…Kortom, genoeg voer voor intriges en ellende. Voeg daarbij het grotere toneel van koning Stephen die een oorlog voert tegen koningin Maud, met wisselende successen en evenzoveel overlopende edelen, dan heb je een breed middeleeuws toneel waar veel verhalen samenkomen.

Het is een dik boek, maar het leest makkelijk weg. Het zijn vaak korte, duidelijke zinnen. Minpuntje vind ik dat je sommige gebeurtenissen al van mijlenver ziet aankomen. Als prior Philip beschuldigd wordt van schending van het celibaat en nepotisme door het voortrekken van zijn vermeende zoon, weet je al lang wie dat gaat oplossen voor hem. Ik lees ook dat sommigen zich stoorden aan de uitgebreide uitweidingen over de kathedraalbouw. Ik had daar geen last van, het geeft aan dat de auteur zich grondig heeft verdiept in de materie. Voor mij hier geen hogere literatuur, wat geenszins een probleem is. Criterium is of ik mij heb vermaakt en dat was uitermate het geval.

Vertaling: Pieter Verhulst