Bekentenissen
Bekentenissen van Zeno van Italo Svevo is een erg vermakelijk boek. Het is een autobiografie, verteld door Zeno Cosini. Een rijk zakenman in Triëst vertelt zijn levensverhaal op aandringen van zijn psychiater. Het doel is om van zijn kwalen af te komen, zoals daar zijn een zware rookverslaving en een hypochondrische aanleg.
In zes hoofdstukken geeft Zeno een compleet beeld van zichzelf. Roken, huwelijk, overspel, familie en zijn commerciële activiteiten passeren de revue. Ondertoon in het boek is de Freudiaanse psychologie waar Svevo een kenner van was. Hij psychologiseert wat voor zich heen over zijn rookverslaving:
Nu ik mezelf zo aan het analyseren ben komt er opeens een twijfel in me op: zou ik misschien zo aan de sigaret verknocht zijn geraakt omdat ik daarop de schuld van mijn onvermogen kon afschuiven? Maakte ik mezelf niet wijs dat ik, zodra ik ophield met roken, de ideale, krachtige persoonlijkheid zou worden die ik me voorstelde?…Ik breng deze hypothese naar voren als een verklaring voor mijn jeugdige zwakheid, overigens zonder zelf rotsvast van de juistheid ervan overtuigd te zijn.
Zeno ontmoet Ada en wil met haar trouwen. Hij had al kennis gemaakt in zaken met haar vader en frequenteert zijn huis waar hij zijn dochters ontmoet. Ada wijst hem echter af. Zeno doet iedere dochter een aanzoek en trouwt uiteindelijk met de minst aantrekkelijke dochter, Augusta. Hij bedriegt haar, heeft soms spijt maar vindt meestal een rechtvaardiging. Zo brengt hij een muziekboek naar Carla, zijn beoogde maîtresse:
‘Ik heb dit boek voor u meegebracht, dat u denkelijk zal interesseren. Als u wilt kan ik het hier laten en meteen weggaan.’
De toon van mijn woorden was – of leek me tenminste – nogal ruw, maar niet hun inhoud, want welbeschouwd liet ik aan haar de vrije beslissing of ik weg moest gaan of blijven en Augusta bedriegen.
Af en toe kent zijn zelfbeklag geen grenzen. Zijn vriend Copler is gestorven, zijn schoonvader Giovanni is ernstig ziek:
Ik vervolgde mijn zelfonderzoek om na te gaan hoe ik op de doortrapte gedachte was gekomen mijn schoonvader kwaad te doen. En ik ontdekte dat ik moe was, doodmoe. Als de anderen wisten wat voor een dag ik achter de rug had zouden ze me stellig hebben vergeven. Ik had tot twee maal toe een vrouw verleid en me weer met geweld van haar losgerukt, was twee maal bij mijn eigen vrouw teruggekeerd om ook haar tot twee maal toe te verloochenen…Mijn geest, wat confuus door de vermoeidheid en door de wijn, werd door geen enkel schuldgevoel bezwaard en koesterde dat beeld van de goede echtgenoot, die er niet minder goed op werd, al was hij ontrouw.
Zijn commerciële activiteiten zijn aanvankelijk geen succes. Hij leunt op Guido, de man van Ada die een bureau voor hem neerzet maar waar hij feitelijk niets doet. Guido speculeert en maakt grote schulden. Uiteindelijk blijkt Zeno toch een steun voor de familie als het voor Guido slecht afloopt..
Ik heb geboeid zitten lezen. Zeno doet zijn bekentenissen in de meest letterlijke zin van het woord. Zijn zwakheden, zelfingenomenheid, egoïsme en onvermogen etaleert hij met verve. Hij spaart zijn omgeving niet, maar ook zichzelf niet. Het is een constante stroom van gedachten en bespiegelingen vaak vol humor en ironie. Uiteindelijk worden veel verhalen verteld louter om de arts te plezieren.
Quis leget haec? 